Tabloid-Trouw in eerste nummer: doorgestoken kaart
ONDERZOEK NAAR BETROUWBAARHEID MEDIA BLIJKT HOOGST ONBETROUWBAAR
Onderzoeksbureau blijkt te werken voor PCM Uigevers
door Pamela Hemelrijk
‘Burger vertrouwt de media’ meldde Trouw vorige week in de eerste editie op tabloid-formaat. (‘Je bent een tabloid of je bent het niet’ moet de redactie gedacht hebben).
We kunnen hier met een gerust hart spreken van een historisch dieptepunt in de geschiedenis van de journalistiek: een krant die zijn eigen geloofwaardigheid van de daken schreeuwt en dat vervolgens opdist als nieuws. Overheid en bedrijfsleven maken er al jaren een sport van om hun reclame als nieuws te vermommen en zo advertentiekosten uit te sparen, maar nu doen de media het zelf ook. Het is alsof het AH-huisorgaan Allerhande ons toeschreeuwt: ‘Consument dolgelukkig met Ahold-directie. Onafhankelijk onderzoek wijst dit uit’.
Om te bewijzen dat de burger dolgelukkig is met de media, heeft Trouw het onderzoeksbureau De Vos en Jansen 750 mensen laten enqu?teren. De vragen waren door de redactie bedacht, en ook de conclusies die uit de antwoorden worden getrokken komen geheel voor rekening van de redactie. Het enige wat het bureau heeft geleverd, dat zijn de tabellen.
De wijze waarop de redactie zich in bochten wringt om de resultaten van de enqu?te in de gewenste richting te persen, daar zou een slangenmens nog wat van kunnen leren.
Neem nou de vraag: ‘Heeft u het gevoel dat u de afgelopen jaren steeds beter of steeds slechter door de media wordt ge?nformeerd?’ De lezers van kwaliteitskranten (Volkskrant, NRC en Trouw) waren verreweg het negatiefst, zo blijkt uit de tabel: 35 procent gaf te kennen de berichtgeving steeds slechter te vinden. Onder Telegraaflezers was slechts 18 procent die mening toegedaan en onder lezers van regionale bladen slechts 15 procent.
Een normaal mens zou daaruit afleiden dat de kwaliteitskranten het laagst worden gewaardeerd en het meest worden gewantrouwd. Maar de Trouw-redactie concludeert eruit dat de lezers van kwaliteitskranten kritischer zijn dan andere, oftewel: dat hun argwaan juist te danken is aan het feit dat ze zulke goeie kranten lezen! Zo lust ik er nog wel een paar. Als de consumenten van Amstelbier steen en been klagen en ook nog eens dat merk massaal de rug toekeren, bewijst dat dan dat Amsteldrinkers kritischer zijn dan Heinekendrinkers? Of betekent het misschien gewoon dat dat bocht van Amstel niet te zuipen is? Kiest u maar.
‘De meeste Nederlanders zijn tevreden over de media, vooral over de tv’ jubelt het Trouw-artikel. ‘Sensatiebelustheid en papegaaien worden wel gesignaleerd, maar weinigen storen zich daaraan’.
Weinigen??? Als 50 procent van de bevolking klaagt dat het kraanwater naar poep smaakt, gaan ze dan ook melden dat ‘de meeste Nederlanders’ tevreden zijn over de kwaliteit van het Nederlandse drinkwater? Bijna 40 procent vindt dat de media zich laten inpakken door de machthebbers; 40 procent meent dat de media zich bezondigen aan campagnevoeren, 45 procent klaagt over demoniseren, 60 procent noemt de media sensatiebelust, en 65 procent verwijt de media dat zij elkaar napapegaaien, zo blijkt uit de tabellen. Nochtans resumeert de redactie dat ‘slechts 10 procent van de Nederlanders de media niet vertrouwt’. Hiertoe hebben die goochemerds het publiek de vraag voorgelegd: ‘In welke van de volgende instellingen heeft u een redelijk vertrouwen?’ En inderdaad, tv radio en pers scoren daar stukken hoger dan het leger, de vakbonden, de politie en de EU. Ik wil graag geloven dat de burgers meer vertrouwen hebben in de pers dan in pakweg de georganiseerde misdaad. Maar ik had liever willen weten waarin de lezers het volste vertrouwen hebben. Die vraag is echter wijselijk niet gesteld.
Als klap op de vuurpijl probeert Trouw ons wijs te maken dat de kritiek op de media voornamelijk uit de koker van de machthebbers komt, zoals Beatrix, Donner, Balkenende en Zalm. Zo afficheert de pers zich ook nog eens als dissidente luis in de pels, die een hero?sche strijd voert tegen de boven ons gestelden. Maar de kritiek van Donner c.s. is van een totaal ander kaliber: hij verwijt de media juist dat zij nog niet genoeg naar zijn pijpen dansen. Dat krijg je als je heult met de macht; als je ze de vinger geeft, dan nemen ze de hele hand.
Enfin, als we niet wisten hoe de media ons manipuleren, dan weten we het nu. Zelfs onderzoek naar de vraag ?f zij het nieuws manipuleren weten ze nog te manipuleren.
Ik heb nog even gebeld met onderzoeksbureau De Vos en Jansen, om te vragen of zij de conclusies onderschrijven die Trouw uit hun tabellen heeft getrokken. Maar daar wilde onderzoekster Sandra van Laar, na eerst ruggespraak te hebben gepleegd met de opdrachtgever, niet op in gaan: ‘Ze hebben liever niet dat ik hier verder uitspraken over doe’.
So what? Dit is toch een vrij land?Of zijn jullie misschien bang om de klandizie kwijt te raken? PCM Uitgevers staat op jullie website vermeld als een van jullie grote opdrachtgevers. Doen jullie vaak onderzoek voor PCM? Wat kost zo’n onderzoek nou? En op wiens instigatie is dit onderzoek verricht? De redactie van Trouw? De hoofdredactie van Trouw? De directie van Trouw? De directie van PCM?De Raad van Commissarissen van PCM?
‘Helaas, daar kan ik niets over zeggen. Het eindigt hier’.
