NRC bedriegt lezer voor de zoveelste keer

‘DOORSNEE LEZER’ NRC DIE JENSMA VRAGEN STELT BLIJKT VOORLICHTER VAN RIJKSMUSEUM

door Pamela Hemelrijk
Op de valreep van het ouwe jaar verwaardigt Folkert Jensma zich zowaar om uitvoerig in te gaan op de kritiese vragen van een gewone lezer. Maar ?s het wel een gewone lezer?
Om te demonstreren hoezeer de NRC de gewone man serieus neemt laat Folkert Jensma zich in de krant van 31 december uitgebreid door ??n lezer aan de tand voelen. Dit in het kader van zijn wekelijkse rubriek ‘De lezer schrijft, de krant antwoordt’. Hij heeft er maar liefst een hele pagina voor ingeruimd. De lezer, ene Boris de Munnick uit Amsterdam, mag hem het hemd van het lijf vragen.Wat beschouwt Folkert bijvoorbeeld als de belangrijkste scoop van de NRC in het afgelopen jaar? Nou, dat was volgens Jensma een reportage over armoede in Malawi, ‘een portret van zomaar een dorpje, waar de journalist weken de tijd nam om iedereen te leren kennen. Dat soort stukken maakt je als lezer wakker’. (Je ziet het helemaal voor je: ‘Stop de persen! Veeg de voorpagina schoon! We hebben hier een sfeerstuk over een arm dorpje in Malawi, dat is dynamite!’) En wat was zijn favoriete voorpagina in 2005? Nou, dat was volgens Folkert de voorpagina ‘die de lezer niets heeft laten merken van de chaos en totale verwarring waar de redactie mee kampte na de bomaanslagen in Londen’.

Laat dit even goed tot u doordringen: de redactie was een zenuwinzinking nabij omdat zij geen flauw idee had wat er aan de hand was, maar de lezer heeft daar niets van gemerkt. Want de redactie heeft de schijn weten op te houden dat zij precies wist wat er aan de hand was. En Folkert is daar apetrots op! (Ik zou zeggen: als er zelfs op de redactie chaos en onzekerheid heerst ‘over de oorzaak van de explosie en de herkomst van de daders’, m?ld dat dan aan de lezers! Maar wie ben ik?)
Lezer Boris wil ook graag weten waar Folkert het meest trots op is. Nou, dat zijn de prijzen die de NRC in 2005 allemaal heeft gewonnen, zoals de Anne Vondeling Prijs, de Henriette Roland Holst Prijs, de Bob den Uyl Prijs enz. enz. Het waren er wel twaalf, alles bij elkaar! Laat ook dit even goed tot u doordringen: Folkert trommelt zich op de borst omdat de powers that be dermate met hem weglopen dat ze hem aan de lopende band bekronen. Terwijl hij als journalist geacht wordt the powers that be namens ons juist te controleren! Beter bewijs dat hij zich al lang geen journalist meer voelt, maar assistent-bestuurder, is niet te leveren. De waardering van de lezers kan hem gestolen worden. Erkend en bewierookt worden door de gasten die hier de lakens uitdelen, d?t is zijn hoogste ideaal. (Ja hoor eens; ik kan het ook niet helpen: hij zegt het zelf.)
U begrijpt, Boris heeft ook een paar kritiese vragen. Maakt Folkert zich bijvoorbeeldwel eens zorgen over de toekomst? Nou Folkert is geneigd ons land als ‘een uitzonderlijk welvarend stukje van het paradijs’ te zien, met hooguit luxe-problemen als tegenvallende groeicijfers, files op de wegen en vooral: een ’teveel aan keuzemogelijkheden’. Met name dat laatste veroorzaakt volgens Folkert een hele hoop stress. De keuze van het juiste mobieltje zorgde rond de kerstdagen voor de meeste geestelijke nood, aldus Folkert. Hij had dat zelf van het NOS-Journaal vernomen. (Ik maak geen gekheid: ons grootste probleem is volgens Folkert dat wij zelf een keuze moeten maken uit een overvloedig aanbod van mobieltjes, en daarvan ontzettend zenuwachtig worden. Hij ziet blijkbaar liever dat een staatsmonopolie op mobieltjes ons van deze martelende besluiteloosheid verlost.)
Waar Folkert liever niet meer aan terugdenkt? Dat zijn de 493 rectificaties die de NRC dit jaar heeft moeten plaatsen. Maar dat is niet veel, want andere kranten zijn geen haar beter, voegt hij er haastig aan toe. En verder schaamt hij zich helemaal kapot om een spelfout die zowaar de voorpagina ontsierde: peiler stond er in de kop, terwijl het natuurlijk pijler had moeten zijn. Geen woord over het feit dat de NRC de pijlingen (sorry: peilingen) over de Europese Grondwet moedwillig heeft gemanipuleerd (‘Meerderheid is voor Europese Grondwet’) en dat ook heeft moeten toegeven. Geen woord over de freelancer Paul Andersson Toussaint, die in de NRC een jubelende reportage schreef over het stadsdeel De Baarsjes, terwijl hij zojuist een slordige 10.000 euro van dat stadsdeel had ontvangen om het jaarverslag te schrijven. Nee, daar heeft Folkert geen slapeloze nachten van. Maar die vermaledijde sp?lfout, die zal hij zichzelf nooit vergeven!
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Folkert wel degelijk enige opbouwende kritiek ventileert op de boven ons gestelde autoriteiten: het feit dat zij steeds meer persvoorlichters en spindoctors in dienst nemen baart hem zorgen. Die persvoorlichters dienen namelijk niet het publiek, merkt hij schrander op, maar veeleer het belang van de instelling of organisatie waar zij in dienst zijn. En dat is een hele slechte zaak, verzekert hij de gewone lezer Boris de Munnick.
Hier moeten wij Folkert voor de verandering helemaal gelijk in geven. Des te verbijsterender is het dat hij uitgerekend een persvoorlichter heeft uitgenodigd om hem, uit naam van Alle Gewone Lezers, krities te ondervragen. Want Boris de Munnick is de persvoorlichter van de directeur van het Rijksmuseum. Die directeur, drs. R. de Leeuw, is een Bevriende Relatie van Folkert. Zo zitten die twee bijvoorbeeld samen gezellig in het Comit? van Aanbeveling van de stichting ‘Letterenstudent en Loopbaan’. (Wat die stichting precies doet moet u mij niet vragen, maar ik garandeer u ongezien dat het Uitreiken van Prijzen en Stipendia tot de core-business behoort.) En er zijn nog veel meer hartelijke banden tussen het Rijks en de NRC. Onlangs hebben ze nog gezamenlijk een fototentoonstelling in het Rijks georganiseerd, die uiteraard in de NRC uit alle macht is gepromoot en op glanspapier werd afgedrukt in het magazine M.
Wat een t?eval dat Folkert, uit alle emails die hem van lezers bereiken, uitgerekend voor de vragen van lezer Boris een hele pagina heeft ingeruimd!
Nou ja, zo?n toeval was het nou ook weer niet. Boris ontkent desgevraagd dat hij Folkert ooit heeft ontmoet (wat ik me eerlijk gezegd nauwelijks kan voorstellen, gezien de synergie tussen de NRC en het Rijksmuseum, maar vooruit), maar verder is hij ontwapenend openhartig: ‘Ik heb w?l intensief contact gehad met Jan Paul van der Wijk, de chef vormgeving van de NRC. We waren immers samen betrokken bij de organisatie van die fototentoonstelling. Zo is het eigenlijk gekomen: ik vertelde hem bij de borrel dat ik, als NRC-lezer, het leuk zou vinden als de krant eens uitgebreid zou terugblikken op het eigen functioneren in het afgelopen jaar, en de lezer eens een kijkje achter de schermen zou gunnen. Nou, dat vonden ze bij de NRC ook een hartstikke leuk idee. ‘Wat zou je dan bijvoorbeeld willen weten?’ vroegen ze. ‘Weet je wat je doet? Stel eens een lijstje met vragen op, dan gaan we daarmee aan de slag.’ Enfin, afgelopen zaterdag bleek ik met mijn vragen in de prijzen te zijn gevallen! Dat had ik nooit verwacht! Maar ik vind het een hele eer dat uitgerekend ik dit mocht doen. Een hele eer.’
Bent u niet in de verleiding gekomen om bijvoorbeeld een vraag te wijden aan die misleidende kop ‘Meerderheid Nederlanders is voor Europese Grondwet’? Of wist u niet dat Folkert zelf heeft erkend dat de lezers toen vals zijn voorgelicht? Boris: ”Nee, dat zegt me niks. Maar zo diep wilde ik ook helemaal niet gaan. Het was niet de bedoeling om een diepgravend onderzoek in te stellen naar het wel en wee van de NRC. Ik vond het gewoon leuk om te doen. En ik vond het een hele eer.’
Zo ziet u maar weer: de NRC wil zich best wel door Een Lezer ter verantwoording laten roepen. Op voorwaarde dat die lezer dat Een Hele Eer vindt. Ga vooral zo door Folkert! Laat je alleen ondervragen door Bevriende Relaties die de NRC als een god vereren! Wordt het niet tijd dat je zelf een spindoctor in dienst neemt, om je daarbij te coachen? Journalisten genoeg die zich daarvoor willen lenen, zeker nu het binnenkort massa-ontslagen gaat regenen in de dagbladsector.
En als ik je nog een advies mag geven: zorg dat Boris de Munnick ook een personal coach krijgt, want hij is veel te loslippig tegen de pers. Zeker voor een persvoorlichter.