Crimefighter Koos speelbal van kwaliteitskranten

Aan het begin van het Holleeder-proces (hierover meer aan het eind) staat OvJ en ‘crimefighter’ Koos Plooy weer in het midden van de belanstelling. Lux et Libertas wijdde gisteren een groot portret aan de man. Naast alle betekenisloze cliche’s die dit soort portretten altijd kenmerken (‘gedegen jurist, goed in zijn vak, sterk op de zitting’, staat dan ook weer de nog irritantere typische ‘NRC-relativiering’ (ja, wat zijn we kritisch!) ‘soms iets te gedegen’. Je ziet deze wending steeds in NRC in dergelijke stukken: Wouter Bos briljant, empatisch, hard voor zichzelf en dan zegt ‘de criticaster’: ‘soms iets te hard voor zichzelf’. Wat is NRC voorspelbaar! De enige kritische kanttekening die ze weten te plaatsen bij de mensen die ze in het zonnetje willen zetten is dat ze eigelijk ’te goed’ zijn! Maar een zin in de hagiografie van Plooij springt eruit: in 2004 kreeg hij veel aandacht toen bekend werd dat criminelen hem zouden (let op dat ‘zouden’) hebben willen vermoorden‘. Hierover is destijd veel geschreven waarbij overigens nimmer sprake was van ‘vermoorden’ ; ‘bedreigen’ was toen het woord in de media. Dit is blijkbaar de ‘nieuwsinflatie’ van Lux te Libertas: na drie jaar verzinnen ze gewoon een heel nieuw feit. Uw ombudsman dacht toen reeds direct: een dikke spin, zo eentje als de bom op de Haarlemse rechtbak toen het Holleeder-proces aanvankelijk zou beginnen. Voor deze stelling zijn enkele sterke aanwijzingen. Maar eerst het prachtige stuk van Stan de Jong hierover

Altijd weer die Albanezen

door Stan de Jong

Vroeger was het OM een gesloten organisatie van anonieme juristen. Inmiddels is het een geoliede pr-machine met dappere ‘crimefighters’. Gevolg: de burger wordt bestookt met oncontroleerbare succesverhalen en vage berichten over aanslagen.

In de Verenigde Staten kennen ze het klappen van de zweep. Sinds 11 september 2001 wordt het publiek daar met enige regelmaat getrakteerd op mededelingen in de trant van: “Uit betrouwbare bron hebben onze veiligheidsdiensten concrete aanwijzingen gekregen dat deze maand mogelijk terroristische aanslagen op Amerikaans grondgebied kunnen plaatsvinden.”

Daarmee de bevolking flabbergasted achterlatend.

Wat moet een Amerikaan met zo’n jobstijding? De deuren van zijn woning barricaderen? Naar een andere staat verhuizen? Maar naar wélke staat? Waar de bommen en granaten gaan vallen, wordt er nooit bij gezegd. En waarom pakken de autoriteiten die rotzakken niet gewoon op, als de bedreigingen zo ‘concreet’ en de bronnen zo ‘betrouwbaar’ zijn? Over het hoofd van de burger worden signalen gezonden, maar naar wie, en waarom, is een raadsel.

Vanouds zijn Nederlandse media argwanend, tenminste waar het de Amerikaanse overheid betreft. De gedachte rijst al snel dat George W., de CIA en de FBI perfide politiek bedrijven met hun onheilsberichten. Immers, wanneer de muzelmannen zich daadwerkelijk in een toren boren, zal men zeggen: we told you so. Gebeurt er niets, dan is er geen haan die ernaar kraait, maar hebben de veiligheidsdiensten toch een krachtdadige indruk achtergelaten. En is er en passant gewezen op het moslimterrorisme, hetgeen de steun van de bevolking voor de oorlog in Irak wel ten goede zal komen. Een win-win-situatie, noemen ze dat in het land waar de marketing is uitvonden.

Gelukkig wonen wij in Nederland en houden de boven óns geplaatsten zich verre van deze trucjes. Toch?

Op 5 september van dit jaar kwam het NOS Journaal met groot nieuws. Criminelen zouden een moordaanslag op de Amsterdamse officier van justitie Koos Plooy beramen. Het Openbaar Ministerie had ‘zeer betrouwbare aanwijzingen’ gekregen, die ‘zeer serieus en ernstig’ werden genomen. Sterker, het was ‘niet eerder voorgekomen dat zulke concrete informatie over een moordaanslag was binnengekomen’.

Hoofdofficier van justitie De Wit – vroeger verantwoordelijk voor de public relations binnen zijn parket – liet weten dat hij ‘de geruchten vóór wilde blijven’. Dit moest, zo begreep de kijker, verklaren waarom justitie zelf de publiciteit had gezocht. Wat er voor voordelen kleefden aan ‘de geruchten voorblijven’, werd niet duidelijk.

Uit welke hoek de bedreigingen kwamen, was al even vaag. Nu ja, uit ‘het Amsterdamse criminele circuit’. Die had huurlingen ‘uit de Balkan’ geworven om het vuile klusje op te knappen. Later werd dit gespecificeerd tot: Albanezen. Tja, je hoorde de laatste tijd wel vaker over die gasten. Niet langer getreuzeld, zou je zeggen, uitroken dat Albanese boevennest. Maar dit nu was blijkbaar niet mogelijk. Ondanks al die ‘concrete informatie’ die er lag.

Waar de aankondigingen van terreuraanslagen in de VS met een beetje goede wil nog enige waarde bezitten – “Onderdanen, wees attent op bebaarde mannen in vliegtuigen” – ontbrak die in het geval-Plooij zelfs volledig. De officier van justitie werd, zo was meegedeeld, al sinds augustus ‘24 uur per dag’ beveiligd. Dus dat zat wel snor.

Niettemin volgden de dagen erna grote artikelen in de kranten. De teneur was dat criminelen nu echt een stapje te ver gingen. Dat ze elkaar uitmoordden, soit, maar onze jongens op justitie bedreigen, dát ging te ver. Er volgden beschouwingen over het ‘verharde klimaat’, over ‘integere, kundige crimefighters’ en over eerdere bedreigingen aan het adres van officieren van justitie zoals Jo Valente en Fred Teeven. Een beetje bevreemdend waren deze opsommingen wel. Zo uniek was de geplande aanslag tegen Plooij blijkbaar ook weer niet.

Welke signalen werden hier toch allemaal uitgezonden? Naar wie? Waarom?

Gelukkig volgde snel meer ‘nieuws’. Het NOS Journaal, dat kennelijk uitstekende relaties onderhoudt met justitie, wist te melden dat de aanslag op Plooy door ene Greg R., een drugshandelaar, werd beraamd. Tenminste, naar hem werd ‘onderzoek’ gedaan, maar verdachte was hij nu juist niet, moest het OM een dag erna erkennen. De kranten raakten er danig van overstuur. Zo kopte NRC Handelsblad achtereenvolgens ‘Greg R. achter bedreiging Plooy’ en (twee dagen later) ‘Greg R. geen bedreiger Plooy.’

Nee, het werd steeds duidelijker dat hier een spelletje met ons werd gespeeld. In een interview met (weer) NRC liet Gregs advocaat, mr Nico Meijering, doorschemeren dat justitie de bedreigingen had verzonnen of opgeblazen, hoewel hij die bewering later afzwakte. Een malicieuze opmerking van een advocaat-van-kwade-zaakjes? Of had Meijering een punt?

Feit is dat het OM een geoliede pr-machine is geworden. Vroeger was de ‘staande magistratuur’ een gesloten bolwerk van anoniem opererende juristen. Tegenwoordig zijn officieren van justitie publieke figuren, wier koene daden breed worden uitgemeten in de media. Vermoedelijk is de omslag gekomen na de IRT-affaire, die tot zware kritiek op het opsporings- en vervolgingsapparaat leidde. Lijdzaam moest het OM toezien hoe het voor schut werd gezet, terwijl de tegenpartij – de advocatuur – vrijuit de pers kon bespelen. Het roer ging om.

De propaganda dient twee doeleinden: het publiek rijp maken voor grotere bevoegdheden van het OM, en het opkrikken van het imago. Het OM lekt geregeld (maar altijd selectief) naar de media, die ‘positief nieuws’ gretig publiceren, hoe oncontroleerbaar de feiten ook zijn. Zo werd enige tijd geleden gemeld dat justitie een liquidatie had verijdeld in ‘het milieu’. Om wie het ging, wilde men niet zeggen. Maar succesvol was het zeker!

Justitie kan wel een succesje gebruiken. Het is een rampjaar voor het OM. De Enschedese vuurwerkramp werd niet opgelost, de Deventer moordzaak moest worden heropend, en in de bestrijding van het dierenactivisme slaat justitie een modderfiguur. Slechte pr. Die moet worden ‘geneutraliseerd’. Wie denkt dat het toevallig is dat de afgelopen maanden in magazines ronkende stukken over de rechterlijke macht verschenen, is naïef.

Is het kwaadaardig te veronderstellen dat de zaak-Plooy is opgepompt door het OM? Misschien. Maar zeker is dat het moment dat het ‘nieuws’ naar buiten werd gebracht, bijzonder gunstig was. Amper een week eerder (eind augustus) onthulde zakenblad Quote dat de Wassenaarse vlees­tycoon Eddy de Kroes een gevangenisstraf van achttien maanden had weten te ontlopen. Oorzaak: connecties bij justitie. Nooit eerder werd zwart-op-wit – De Kroes heeft de ‘vrijbrief’ van officier van justitie mr Hans Vos in zijn kluis liggen – aangetoond dat ook binnen het justitie-apparaat corruptie voorkomt.

Een schandaal van ongekende proporties. Zou men denken. Maar in de kranten bleef het bij een ‘eenkolommertje’, en de affaire lijkt nu zelfs langzaam dood te bloeden. Alle justitieverslaggevers werden nu eenmaal spoedig erna in beslag genomen door die andere netelige kwestie: de doodsbedreigingen aan het adres van een ‘kundige, integere’ officier van justitie. ­Als het OM een opzetje plande, is die geslaagd

De aanwijzingen voor gespinde berichtgeving vanuit Justitie

–Het ‘nieuws is bedoeld om andere voor het OM belastende nieuwsfeiten van de voorpagina’s te verdringen. Dit kan een motief zijn geweest voor de Plooy-spin (zie Stan de Jong), maar ook voor het meest absurde OM-bericht van de laatste maanden (20 mei 2007): het OM ‘staat op het punt enkele belangijke verdachten in de zaak-Holleeder, ook uit de bovenwereld, op te pakken’. Nooit meer iets van vernomen natuurijk (wel nog enkele arrestaties in 2006). De Timing van het bericht in 2007 lijkt onbegrijpelijk. Of niet? Hadden de advocaten Adele van der Plas en Mark Bakker Schut niet juist (april) een uiterst gevolige aangifte gedaan tegen Justitie-SG Joris Demmink die redelijk veel media-aandacht keeeg, ook in NRC Handelsblad? Er zijn meer voorbeelden.

-Het nieuws wordt met een zekere ‘gretigheid’ (enthousiasme) door het OM naar buiten gebracht op inderhaast georganiseerde persconferenties en op de website van het OM regent het moord en brand. Niet zelden kruipt super-PL Brouwer direct ook zelf in de pen. Ergo: zaken die door het OM zelf zijn gespind, worden groots gebracht en gepushed door de de hoogste magistraten terwijl alle nieuwsfeiten die van buiten komen (een Maurice de Hondt, een Peter van Koppen, een Engels instutuut in plaats van OM-instituut NFI, een Pieter R. de Vries) per definitie worden ontkend en gedwonplayed (door super-PL Brouwer zelfs afgebrand als leugenaar), ook door de OM-aangestuurde media. (hahaha, terwijl juist die ‘alternatieve’ nieuwwsfeiten later vaak waar blijken te zijn). De dag na de (gespinde) ‘bomaanslag op de rechtbank inz. Holleeder trok nota bene minister Hirsch Ballin de das al recht op Nieuwspoort. Alsof hij al klaar zat toen de bom nog moest ontploffen. Hoe lang deed de minister overover om te reageren op ‘Mabelgate?’ Vijf maanden?

-Het gaat vrijwel zonder uitzondering om ‘agressie tegen het OM’ ‘vanuit de onderwereld’. Kijk eens in dit OM-nieuwsoverzicht naar het aantal berichten over bedreigingen! Ze hebben van ‘veiligheid bij Justitie’ zelfs een aparte nieuwsrubiek gemaakt! Zonneklaar met als doel: het bespelen van de publieke opinie bij het begin van een proces om de tegenstanders, ja, je zou het woord bijna weer willen gebruiken, te demoniseren en de officieren neer te zetten als sympathieke crimefighters in diens van de samenleving die niet eens meer (en dan nog kinderen ook!) op normale wijze hun werk kunnen doen. Zo iemand laar je toch niet verliezen/

-Daders worden uiteraard zelden (en in grote zaken als Holleeder) nooit gevonden. Kan ook moeilijk als de agressie door de mannen van Joris Demmink zelf wordt beraamd en uitgevoerd.

-De mainstream media nemen de spins met een bijna hysterische graagte over en plaatsen deze prominent op de voorpagina zonder enige gewicht toe te kennen aan de schamele (en som zelf geheel afwezige) journalistieke onderbouwing. (zie Stan de Jong op dit punt). Dit geeft gaan dat deze media fungeren als spreekbuizen van het OM. NRC doet er in de regel nog enkele scheppen bovenop met stukken als (2004): ‘Bescherming medewerkers OM te mager’ en ‘intimidatie en bedreiging’ en ‘OM vaak bedreid’. Allemaal naar aanleiding van een gespinde bullshit-tekst over een ‘bedreiging’ aan het adres van Plooy (zie weer ook Stan de Jong) waarvoor geen spat bewijs is gekomen.

-De afdeling voorlichting van het OM wordt inmiddels geleid door een dame met een commercieele corporate media-spin achtergrond. Blijkbaar is dat wat ze bij het OM willen: geen normale persvoorlichting, maar sophiticated ‘nieuwsmanagement’ zoals CocaCola dat doet en Microsoft.

-In het buitenland worden exact dezelfde spinning toegepast zoals met al die ‘verijdelde ‘ bomaanslagen (VS, GB), recent weer in Duitsland. Ook ons land heeft zijn groots ingette spin (een van de allerslechtste en doorzichtigste) over de ‘verijdelede aanslagen’ al gehad. Reeds op het moment dat Donner de persconferntie inzette was er geen hond meer in de zaal (ok, een paar NRC-mensen dan) die de minister geloofde. Maar ja, toch grote stukken in de krant, want de minister zegt het…

Lezers, Overtuigd? Laat het uw ombudsman weten!

Tot slot nog even terugkomen op eerdere berichten op deze site als zouden machinaties vanuit Justitie het prces-Holleeder willen tegenhouden. Dat proces is er nu dus toch. Maar wat zegt dat? De basis-stelling van uw ombudsman was dat Justitie tijd nodig had om de procesgang in hun voordeel te kunnen manipulere en dat is nu dus voldoende gelukt om Holleeder van de ene dag op de andere van een doodszieke hartpatient om te toveren in een van zelfverzekerdheid blakende weldoener voor stad en mensheid. Is er nog iemand in dit land die rekening houdt met een overwinning voor Holleerder? Het behoort zeker tot de mogelijkheden dat Holleeder-advocaat Kijpers is ‘bezocht’ door enkele mannen met ‘gleufhoeden” (denk hierbij met name aan R. Giebels, ez-NRC) die hem ‘komen uitleger’ hoe de verdediging moet worden gevoerd. Is eerder gebeurd bij Peter Nicolai in zijn hoedanigheid als advocaat van Margarita, met die Trix-tapes en zo. Die mochten dus niet worden afgedraaid. Net zo mag Kijpers bepaalde informatie die hij doorkreeg van Bram die het weer had van Holleeder en die van Mieremet niet gebruiken: de gaat namelijk over corruptie binnen justitie. Wordt vervolgd, maar echt spannend zal het allemaal niet worden. Heeft Justitie nu al voor gezorgd.