Interview met Joost de Haas van De Telegraaf
‘HET IS EEN BIZARRE SITUATIE. NATUURLIJK ZIJN WE GESCHOKT’
Een week nadat op de ‘Dag van de Persvrijheid’ opnieuw uitgebreid werd stilgestaan bij de alarmerende situatie rond de persvrijheid op de Balkan en in Cuba, zijn twee journalisten van De Telegraaf uren lang verhoord door de Rijksrecherche wegens het ‘schenden van staatsgeheimen’. Het gaat om Joost de Haas en Bart Mos. Ze hebben thans de status van verdachte, zo meldt De Haas, maar het is nog niet duidelijk of ze ook daadwerkelijk zullen worden vervolgd. Hun delict zou eruit bestaan dat ze stukken van de AIVD waarop duidelijk de code ‘STG’ was gedrukt toch hebben gebruikt voor hun artikelen. ‘STG’ staat voor ‘staatsgeheim’. Er zijn drie categorieen: STG-CONF (de laagste categorie), STG-GEHEIM en STG-ZEER GEHEIM, de hoogste categorie. In het geval van De Telegraaf ging het om stukken uit de categorie STG-GEHEIM.
LEES HET INTERVIEW MET JOOST DE HAAS
Waarom opende jullie krant vanochtend niet met dit schokkende nieuws?
“We zijn daar denk ik toch wat te bescheiden voor.”
Is Justitie zo boos op jullie omdat uit de stukken die jullie hebben geopenbaard blijkt dat er sprake is van corruptie binnen het opsporings- en vervolgingsapparaat?
“Mink K. had een apart fonds waarmee mensen van politie en justitie werden omgekocht. Op grond van de stukken kunnen we concluderen dat dat ook is gebeurd.”
[Uit het artikel van De Haas en Mos van 6 mei: ‘De topagent [Paul H.] had toen nog de hoop dat de corruptie verder kon worden uitgezocht. Hij liet de ’Commissie Stiekem’ zelfs weten dat de BVD het voortouw zou nemen in het onderzoek naar van corruptie verdachte belangrijke Nederlanders, onder wie raadsheren en leden van het Openbaar Ministerie.’]
Hebben jullie namen van omgekochte mensen van politie en justitie?
“In de stukken stonden ook namen. Maar daarmee is natuurlijk nog niet direct vastgesteld dat deze mensen ook daadwerkelijk corrupt zijn.”
Als ik het goed begrijp heeft de Rijksrecherche het voornaamste lek richting Mink K, de ex-AIVD’er Paul H., mede kunnen oppakken dankzij jullie stukken. Nu worden jullie zelf ook gecriminaliseerd?
“Ons verhaal van januari heeft mede geleid tot de arrestatie van Paul H. Maar nu worden wij als boodschappers ook vervolgd. Het is een bizarre situatie. Natuurlijk zijn we geschokt.”
Wat is er eigenlijk precies gebeurd? Zjn jullie vastgenomen? In een auto geduwd?
“We zijn benaderd per telefoon en per brief of we ons wilden komen melden. Het was op de dag dat Paul H. werd gearresteerd. We waren bezig met ons verhaal voor de krant van zaterdag 6 mei.“
Wie wordt nu eigenlijk formeel precies verdacht? Jullie beiden en/of De Telegraaf?
“We zijn persoonlijk aansprakelijk gesteld. Uiteraard is de hoofdredactie nauw bij de zaak betrokken. Over dit alles vindt voortdurend overleg plaats met onze advocaat.”
Zijn alle stukken inmiddels terug bij de AIVD?
“We hadden eerder al een set copieen van de stukken aan de AIVD overgedragen. De originelen hielden we zelf omdat we dachten dat daar vingerafdrukken op zouden kunnen staan die justitie naar onze bronnen zouden kunnen leiden. Toen moesten we de originelen ook afstaan. Hiertegen zijn we in het geweer gekomen, maar dat hebben we verloren in de Raadkamer. Vervolgens hebben we de originele stukken in een verzegelde enveloppe overgedragen aan Justitie. Stukken waarop geen STG stond hielden we echter nog zelf. Toen moesten we ook die afgegeven. Die eis ging vergezeld van de oproep dat we ons moesten komen melden voor het verhoor. We hebben op dit moment niets meer in handen. Ook geen copieen. Maar we hebben alle stukken wel bekeken en gebruikt.”
Jullie moesten ook DNA afstaan?
“Er is wangslijmvlies afgenomen. Als we dat zouden hebben geweigerd, zouden we zijn gearresteerd en zijn opgesloten. Ook onze vingerafdrukken zijn afgenomen en we moesten een schrijfproef doen. Dat laatste had te maken met bepaalde notities bij de stukken. Blijkbaar wilden ze controleren of die van ons afkomstig waren.”
Klopt het dat er binnen juistie en politie grote frustratie bestaat over het feit dat onderzoeken naar corruptie aldaar van hogerhand worden tegengewerkt en verboden? Dat gefrustreerde rechercheurs daarom gaan lekken?
[Uit het laatste artikel van De Haas en Mos: ” Kort daarna kwam aan de naspeuringen naar Mink K. en corruptie echter een einde. Volgens geheime verslagen waaruit deze krant eerder citeerde gebeurde dat deels wegens capaciteitsgebrek. Minister Remkes (Binnenlandse Zaken) liet de Tweede Kamer naar aanleiding van onze publicaties begin dit jaar weten dat de corruptieonderzoeken niets hadden opgeleverd, met uitzondering van enkele kleine zaken die al bekend waren.”]
Notitie Micha Kat: Uit het stuk blijkt dat Paul H. ook enorm gefrustreerd raakte over het feit dat de verdenkingen van corruptie in de hoogste kringen bij Justitie niet verder mochten worden onderzocht. Hij ‘belandde in een arbeidsconflict’ en verliet de AIVD in 2001, waarschijnlijk met meeneming van tal van gevoelige stukken over coruptie en over Mink K. Na 2001 is hij deze stukken gaan verkopen aan de onderwereld.
“Dat denk ik wel. Er is zeker frustratie binnen justitie over het feit dat bepaalde mensen niet mogen worden aangepakt. Mede hierom is het juist van belang dat de informatie uit de geheime stukken openbaar werd. Maar onze bronnen zullen we nooit onthullen.”
