Drama-Fortis: straks ‘Wouter Bos-dam’ in Laos?
Denk je hoog en droog is Freestate Laos te zitten, schreeuwen de krantenkoppen je hier aan de oevers van de Mekong om de oren: FORTIS: LAO DAM PROJECT ‘SAFE’. Wat krijgen we nou? What the fuck is going on? Hou je vast: de Nederlandse staat blijkt dankzij Wouter ‘new deal’ Bos nu opeens hoofdverantwoordelijk te zijn voor de financiering van een giga-stuwdam in Laos ‘in a $1,58 billion loan package’! Kan ik me hier nu alvast gaan opmaken voor de feestelijke opening van de Wouter Bos Dam?
De hazen in de fascinerende wereld van de global project finance kunnen raar lopen. Schreeuwende koppen in de kranten in Laos en Thailand maken zich door de bailout van Fortis enorme zorgen over de voortgang van het grootste hydro-energie project van de regio: de Nam Theun Two-dam in Laos. De teneur van de stukken -zie ook The Guardian, de enige West-Europese krant die hierover schrijft- is steeds: niets aan de hand, het project is veilig, geen zorgen. Dergelijke geluiden hebben we natuurlijk meer gehoord rond Fortis. Maar goed. Wat speelt hier precies en in welk wespennest is ons land onder leiding van Wouter de Grote Nationalisator Bos terecht gekomen? Dit zijn de feiten.
Fortis -waarvan Wouter Bos met een aandelenpakket van 49% nu als grootste aandeelhouder in feite de baas is- blijkt aan het hoofd te staan van een consortium van vier banken -met BNP Paribas, ING en Societe Generale- die samen $1,58 mrd. hebben geinvesteerd
in deze Nam Theun Two-dam die qua power (1070 megwatt) tot een van de grootste hydro-centrales ter wereld zal gaan behoren. Uiteraard is de aanleg van deze dam -we kennen de verhalen uit China- qua milieu-effecten zeer omstreden. Een wereldwijde lobby is actief het project tegen te houden. Desalniettemin zal de waterkracht-centrale volgens de laatste berichten volgend jaar in bedrijf worden genomen. Doordat Wouter Bos nu Fortis ‘is geworden’ is de Staat der Nederlanden de eerst-verantwoordelijke geworden voor de voortgang, de realisatie en daarna ook voor de commerciele exploitatie van het project. Wat betekent dat concreet? Allerleerst moet Fortis zijn financiele verplichtingen ($363 mio) in het project nakomen. Daar is Wouter -met de Belgen- voor verantwoordelijk. Wouter moet dus beslissen dat hij deze $363 mio. niet besteedt aan Nederlande verplichtingen, maar aan een omstreden hydro-project in Laos. Vervolgens krijgt de Staat een direct belang bij commerciele exploitatie van het project dat eigendom zal worden van Electricite de France SA, de staten Thailand en Laos en de onderneming Italian Thai Development. Deze partijen zullen er dus voor moeten zorgen dat de $363 mio. die Wouter in het project heeft gestoken terugkomt. De geschiedenis leert echter dat het bij dergelijke projecten lang niet altijd zeker is dat alle opgewekte energie tegen de juiste prijs verkocht kan worden. Een economische crisis bijvoorbeeld zoals Azie eerder trof in 1997 kan zelfs leiden tot het vrijwel verdwijnen van de vraag. Het is dus zomaar mogelijk dat Woutertje opnieuw honderden miljoenen belastinggeld door de drain trekt die zijn onttrokken aan welke democratische controle dan ook. . Zijn we anders van hem gewend? Maar zouden we deze Nam Theun Two-dam in Laos niet alsnog kunnen inzetten als giga-tewerkstellingsproject in de stijl van FDR’s New Deal? Dat bijvoorbeeld alle Fortis-medewerkers die zullen worden ontslagen mogen meebouwen aan deze giga-dam in plaats van thuis te zitten met een uitkering van Wouter? Op naar de opening van de ‘Wouter Bos-dam’ in Laos!
Postscriptum: Fortis blijkt naast de Laos-dam ook nog deel uit te maken van een consortium van banken dat het Indonesische Tangguh LNG-project financiert voor in totaal $2,6 mrd en een lening te hebben verstrekt vaan PetroVietnam voor het CaMau 2 power project. Over 2008 bedragen deze ‘Aziatische verplichtingen’ $363 mio; in 2007 was dat $618,5 mio en in 2006 zelfs nog $908 mio.
