CLAUSGATE 1982: ORANJE AAN ZIJDEN DRAAD 1

Enige maanden geleden ontving deze website een zeer interessante tip van een buitengewoon ‘welingelichte bron’: rond 1980 vond er een werkbezoek plaats van drie kamerleden aan New York.  Doel van het bezoek was de mogelijkheden te bestuderen van kabeltelevisie, destijds een nieuwe en revolutionaaire ontwikkeling. De delegatie bestond uit drie media-woordvoerders: A. Kosto (PvdA), L. Hermans (VVD) en P. van de Sande (CDA). Toen er werd verzameld voor de vlucht terug op het vliegveld, kwam van de Sande niet opdagen. Uiteindelijk arriveerde hij met een rood hoofd vlak voor het sluiten van de gate. “Er is een ramp gebeurd” aldus Van de Sande. “Ik heb een telefoontje gehad. Ik kan en mag er absoluut niets over zeggen.” Maar eenmaal opgestegen was het snel afgelopen met de discretie van het CDA-kamerlid. Het ‘telefoontje’ bleek afkomstig van R. Lubbers, fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer. Van de Sande: “Het ging over Claus. De prins-gemaal wordt voortdurend gesignaleerd in homo-gelegenheden en in bepaalde clubs. Hij wordt gechanteerd. De situatie is onhoudbaar geworden. Nederland staat op instorten. Iedereen in Den Haag is radeloos, redeloos en reddeloos.”

Het verhaal van deze bron sluit vrijwel naadloos aan bij een verhaal dat in 1983 door een Nederlandse journalist werd geschreven voor het Duitse tijdschrift Der Spiegel. Het verhaal is in kleine kring bekend onder de titel Linksgestrickt hetgeen betekent: ‘van de verkeerde kant’. Het verhaal –in het Duits- kwam voor het eerst in de openbaarheid via de journalisten Ton Biesemaat en Stan de Jong. Het verhaal schetst de countouren van een ‘hofdrama’ waarbij de affaire-Hofmans verbleekt. ‘Clausgate’ was zelfs dermate explosief, dat de auteur er niet in slaagde het artikel gepubliceerd te krijgen in Der Spiegel, iets wat in 1956 inzake ‘Hofmans’ wel was gelukt. Deze website presenteert in vier delen de eerste Nederlandse vertaling van het ‘Clausgate-artikel’ uit  begin 1983. Starring: Hans Wiegel, Dries van Agt, Laurens-Jan Brinkhorst, Ed Nijpels, Frits Salomonson en anderen.

Op 2 september 1982 berichtte de Rijks Voorlichtings Dienst (RVD), het communicatie-kanaal van de Nederlandse regering in Den Haag, dat Prins Claus was opgenomen in het Radboud-ziekenhuis in Nijmegen. Daar zou de prins worden onderworpen aan een medisch onderzoek onder leiding van prof. dr. S. J. Nijdam, specialist in de psychiatrie. Nieuwsfoto’s uit die tijd maakten reeds duidelijk, dat Claus fysiek en psychisch in slechte conditie verkeerde. Op 5 september keerde hij terug naar Huis ten Bosch , de koninklijke residentie te Den Haag, waar op de zesde September zijn verjaardag werd gevierd in familiekring. Maar de dag daarna was hij alweer op weg naar Nijmegen. In de drie weken daaropvolgend kwam weinig nieuws naar buiten, maar schijnbaar was er enige grond voor optimisme.

Op 1 november maakte de RVD bekend, dat Claus naar Basel was gegaan voor een specialistische behandeling in de locale universiteitskliniek. De behandelend arts aldaar was prof. dr. P. Kienholz, die internationale faam genoot als specialist in ‘depressieve storingen’.  De professor schreef rust voor alsmede vitamine-preparaten, een gedragstherapie en een hormonen-behandeling om zijn patient weer snel op de benen te krijgen. Opnieuw verschenen er in de pers optimistische berichten: het zou niet al te lang meer duren voordat een genezen prins zou terugkeren in de schoot van zijn familie.

Op 12 oktober bezocht ZKH Beatrix hem voor het eerst in Basel. Op 25 oktober reist Claus voor enige dagen naar Nederland, maar reeds op de 28ste was hij weer terug te Basel om zijn behandeling voort te zetten. In de tussentijd werden de voorbereidingen getroffen voor een reeds lang tevoren gepland staatsbezoek van het koninklijk paar aan Engeland. Juist op dit wat ongelukkige moment wijst de rechtbank te Den Haag vonnis in een reeds lang voortslepende zaak. In het begin van 1981 ging Claus als functionaries van het Ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking naar India als leider van een delegatie die zou gaan spreken over Nederlandse ontwikkelingsprojecten. De enige Nederlandse journalist die voor deze missie was geaccrediteerd, was Willem Oltmans, een geode bekende van het hof. Maar tijdens de missie werd Oltmans de toegang ontzegd tot een gesprek tussen Claus en Indische journalisten; terug in Nederland ging Oltmans hierover procederen waarbij hij ook Claus dagvaarde. Na lang touwtrekken over de vraag of Claus zou moeten worden voorgeleid, werd uiteindelijk besloten dat dat juridisch zou kunnen en in april 1982 legde hij voor de rechtbank een verklaring af. Oltmans verloor de zaak. De rechter was van oordeel dat de Prins in zijn recht stond, Otmans te weren van een persconferentie als hij zulks wenselijk achtte. Het bleef duister, op grond van welke argumenten Oltmans werd geweerd. Waren deze van politieke aard? Speelde de homoseksuele geaardheid van de journalist een rol? Alle betrokkenen zwegen en zwegen. Oltmans ging in hoger beroep. Op 11 november 1982 diende deze zaak. Oltmans verloor opnieuw.  EINDE DEEL 1.