Beerput afvalverwerking ARN

AUTORITEITEN, AFVAL, LEUGENS EN MOORD

door Pamela Hemelrijk
Voor het eerst in mijn loopbaan heb ik onlangs een rechtszaak verloren: volgens de Amsterdamse rechter mevr. Mr. Poelman heb ik de Beuningse burgemeester Zijlmans beschuldigd van medeplichtigheid aan moord. (Wat trouwens niet waar is: ik heb verklaard dat ik van de offici?le lezing die ons over die moord wordt voorgeschoteld niets geloof. Dat ik nog wel een paar anderen weet die voor verdenking in aanmerking komen. Meer niet.) Het ging, als ik uw geheugen even mag opfrissen, over de moord op Jan Burgers, de man die een hooglopend conflict had met het gemeentelijk afvalverwerkingsbedrijf ARN (Afvalverwerking Regio Nijmegen), waarvan burgemeester Zijlmans commissaris is. Zijlmans poogde dit conflict uit de wereld te helpen door met de plaatselijke officier van justitie, mr. Leeman, maatregelen te treffen om Burgers gedwongen te laten opnemen in een psychiatrische inrichting. Wat niet lukte omdat het Riagg weigerde daaraan mee te werken. Waarna Burgers de burgemeester aanklaagde wegens machtsmisbruik en wederrechtelijke vrijheidsberoving. Waarna het OM weigerde de burgemeester te vervolgen. Waarna het OM daartoe van hogerhand werd gedwongen. Waarna het OM de zaak met grote tegenzin aanbracht, maar bij voorbaat alvast vrijspraak eiste. Waarna de rechtbank burgemeester Zijlmans vrij sprak. Waarna er een poosje niks gebeurde. Tot Jan Burgers eind september vorig jaar op zijn eigen bedrijfsterrein werd doodgeschoten.

Het stukje dat ik daarover in de Metro heb geschreven is volgens mevr. Mr. Poelman onrechtmatig en beledigend voor burgemeester Zijlmans. De Metro is veroordeeld tot rectificatie.
Het grappige is: ik heb inderdaad een paar dingen recht te zetten. En dat doe ik dus bij deze, want als ik echt een fout maak, dan rectificeer ik dat vrijwillig, ook z?nder gerechtelijk bevel. Aangezien alle media hadden gemeld dat Zijlmans was vrijgesproken dankzij een ontlastende verklaring van officier Leeman, die later gelogen bleek, ging ik ervan uit dat Leeman op de zitting als getuige was gehoord, en dus meineed had gepleegd. Later kwam ik er door eigen naspeuring achter dat dat niet is gebeurd. De advocaat van Burgers wilde Leeman als getuige oproepen, maar de rechtbank had dat geweigerd, gek genoeg. Terwijl het hier toch om een belangrijke getuige ging.
Dus ging ik ervan uit dat Leeman door de rechter-commissaris was gehoord. Maar ook dat is niet gebeurd, zo blijkt nu. Zijn gelogen verklaring is afgelegd bij de rijksrecherche. Vandaar dat hij niet onder ede stond toen hij jokte, en dus ook niet wegens meineed kon worden berecht. Bovendien wordt mij nu pas van bevoegde zijde meegedeeld dat de burgemeester op heel andere gronden is vrijgesproken, en dat de gelogen verklaring van Leeman geen rol heeft gespeeld.
Ik heb dus inderdaad, op gezag van andere kranten, de toedracht niet helemaal correct vermeld. Hoe heb ik ook zo stom kunnen zijn om op de reguliere media te vertrouwen! Ik had eigenlijk, alvorens dat Metro-stukje te schrijven, het hele procesdossier op moeten vragen, en alle betrokkenen hoogstpersoonlijk moeten interviewen! Het schrijven van columns wordt dan wel erg tijdrovend natuurlijk, maar dat ben ik wel gewend. Ik bel me juist altijd suf om te chequen of de ?feiten? die ons in de kwaliteitskranten worden voorgeschoteld, wel kloppen. Meestal blijkt dan dat er geen hout van klopt, of dat er cruciale elementen zijn verzwegen, wat net zo erg is. Maar het was zelfs in mijn wantrouwende hoofd niet opgekomen dat de kwaliteitskranten niet eens meer in staat zijn een simpel vonnis correct weer te geven. Ik ben, met andere woorden, nog steeds niet wantrouwend genoeg!
Maar dat wordt mij gek genoeg door rechter Poelman niet kwalijk genomen. Ik m?g mij volgens haar vonnis baseren op berichtgeving in de overige media, ook als die onjuist is. Kortom: als ik een ander naklets ga ik vrijuit, maar als ik mijn eigen boerenverstand gebruik wordt mijn kop eraf gehakt. (Geen wonder dat journalisten nooit meer zelf uitzoeken hoe iets zit, maar zich altijd verschuilen achter deskundigen, commentatoren, autoriteiten, lobby?s, actiegroepen, hoogleraren en instituten, wier leugens zij voor zoete koek slikken. Dan blijven ze zelf veilig buiten schot als de waarheid onverhoopt aan het licht mocht komen.)
Het probleem was natuurlijk: als rechter Poelman mij op de feitelijke onjuistheden in mijn stukje had gepakt, dan had ze daarmee inpliciet alle publicaties over de zaak-Burgers onrechtmatig verklaard. En dan had zij burgemeester Zijlmans een kans voor open doel geboden om de gehele Nederlandse dagbladpers een proces aan te doen, inclusief haar eigen lijfblad de NRC, die dikke mik is met de rechterlijke macht, daar veel propaganda voor maakt, en zelfs mag meebeslissen over rechtersbenoemingen. En kijk, dat was natuurlijk ook weer niet de bedoeling.
Dus heeft zij mij louter en alleen wegens mijn mening veroordeeld. Of liever gezegd: de Metro, want die moest nu mijn mening intrekken, op straffe van een dwangsom van 1000 euro per dag. Voor de Metro is het uiteraard zinloos om tegen dit vonnis in beroep te gaan, want het is bij voorraad uitvoerbaar. En ik k?n niet in beroep gaan, want ik h?b niks om tegen in beroep te gaan; ik ben immers nergens toe veroordeeld.
Dat is heel spijtig. Want van mijn mening, zoals geventileerd in dat stukje, neem ik geen woord terug. Die mening luidt: welke rol de burgemeester precies heeft gespeeld weet ik natuurlijk niet, maar ??n ding staat voor mij vast: de offici?le lezing die ons omtrent deze affaire door de autoriteiten wordt voorgeschoteld, daar geloof ik geen barst van. Dat is mijn goed recht, in een vrij land, en ik heb daar goede redenen voor. Het lijk van Burgers was bijvoorbeeld nog niet koud, of de media meldden terstond, op gezag van de politie, dat de achtergrond ?een zakelijke ruzie? was met een autosloper ?over de aankoop van een stuk grond?. Hoe wisten ze dat zo zeker, nog voor er enig onderzoek was verricht? En met welk recht mogen ze dat w?l in de krant publiceren, nog voor die autosloper zelfs maar is opgespoord? Waarom vroegen ze zich niet af wie er belang had bij de eliminatie van Burgers, zoals elke normale detective doet? Al jaren doen namelijk hardnekkige geruchten de ronde dat het bij ARN niet pluis is. Dat door de politie in beslag genomen drugs daar niet worden vernietigd, maar doorverkocht aan de penoze. Dat gemeentelijke ambtenaren van de opbrengst vakantiehuizen hebben gekocht. Als ik de recherche was zou ik daar het fijne van willen weten, want die dingen komen voor. Onlangs nog zijn in Amsterdam zes medewerkers van het gemeentelijk afvalbedrijf AVI West opgepakt wegens diefstal van zeven kilo coca?ne (als ik het ANP tenminste geloven mag). Maar de enige die lont rook, en een onderzoek naar die geruchten aan het rollen probeerde te brengen, dat was Jan Burgers.
Niettemin heeft justitie nooit enige belangstelling aan de dag gelegd voor het reilen en zeilen van ARN. Justitie koestert nog steeds geen spat argwaan tegen dat bedrijf, hoewel de leiding heeft geprobeerd een klokkenluider gedwongen te laten opnemen in een gekkenhuis, en ondanks het feit dat die klokkenluider vervolgens is doodgeschoten. Die autosloper daarentegen, die voor zover ik kan nagaan geen enkel motief had om Burgers uit de weg te ruimen (integendeel zelfs: als je zo graag een stuk grond wilt verkopen, waarom zou je dan je enige potenti?le koper uit de weg te ruimen?), die autosloper zit nu al een half jaar vast onder maximale beperkingen, alsof hij een gevaarlijke terrorist is. Hij mag geen contact hebben met de buitenwereld. In een vlaag van verstandsverbijstering of drift kan hij het niet hebben gedaan, want op het moordwapen zijn geen vingerafdrukken gevonden en geen DNA-sporen (als ik de kwaliteitskranten tenminste geloven mag). Als die autosloper het heeft gedaan, dan heeft hij de moord in koelen bloede beraamd, door voor hij van huis ging een pistool bij zich te steken en handschoenen aan te trekken. Waarom in godsnaam? Wat schoot hij daarmee op, als hij alleen maar een stuk land aan Burgers wilde verkopen? Vraagt niemand zich dat af?
Maar om op die geruchten over malversaties bij ARN terug te komen: die waren zo sterk dat het bureau Ernst & Young daar enige jaren geleden al een forensisch onderzoek naar heeft ingesteld. In opdracht van de Raad van Commissarissen van ARN, waarvan burgemeester Zijlmans de voorzitter was. (Alweer iets waarover de kranten met geen letter hebben gerept. Ze hebben nog veel meer voor u verzwegen: bijvoorbeeld dat officier Leeman, die een centrale rol heeft gespeeld bij de poging om Burgers gedwongen te laten opnemen, z?lf psychiatrisch pati?nt was. Hij werd behandeld wegens een bipolaire stoornis, oftewel: klachten van manisch-depressive aard. Ook zijn plotseling overlijden vonden de media kennelijk geen nieuws. Hij werd, kort nadat burgemeester Zijlmans was vrijgesproken, dood aangetroffen achter het stuur van zijn auto. Hartaanval, naar het schijnt. Burgemeester Zijlmans was trouwens, behalve commissaris van ARN en VVD-statenlid, ook nog rechter-plaatsvervanger. Hij maakte dus deel uit van dezelfde rechterlijke macht die die hem eerst heeft vrijgesproken, en die daarna zijn eis tot rectificatie van mijn Metro-stukje heeft gehonoreerd. Om in voetbaltermen te spreken: hij speelde een thuiswedstrijd.)
Enfin, u raait het al: het eindrapport van Ernst & Young was blijkbaar dermate vernietigend voor ARN, dat het niet openbaar is gemaakt. Ik kan tenminste geen andere reden bedenken om een rapport van een gerenommeerd bureau als Ernst & Young geheim te houden.
Ik stel nu pogingen in het werk om inzage in dat rapport te krijgen, maar ik geef mezelf weinig kans. De heer A. Arends, directiesecretaris van ARN, deed eerst of hij nog nooit van dat rapport had gehoord, en vertikte het vervolgens om het vrij te geven. ?Dan doe ik bij deze een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur?, zei ik. ?Want u bent een overheidsbedrijf.?
Maar dat was niet zo, volgens de directiesecretaris. Weliswaar zijn alle aandelen van ARN in handen van een stuk of 20 omliggende gemeenten, maar dat verandert niks aan de zaak, volgens hem. ?ARN is wel eigendom van de overheid, maar geen onderdeel van de overheid?, deelde hij triomfantelijk mede. Ernst & Young mag de inhoud van het rapport zelf uiteraard ook niet aan de grote klok hangen. Dus heb ik nu maar een lijstje gemaakt van alle gemeenten die aandeelhouder zijn van ARN. Want die hebben vast ook een exemplaar van dat rapport in hun bezit, en die vallen w?l onder de WOB, bij mijn beste weten. Het was trouwens nog een hele toer om te achterhalen welke gemeenten dat zijn, want zelfs op zo?n onschuldige vraag krijg je geen antwoord van de beroepsvoorlichters. Ze verwijzen je naar hun gemeentelijke websites, waar het niet op staat, of ze adviseren je om naar Gelderland af te reizen en daar het register van de Kamer van Koophandel te raadplegen. In deze tijd van gsm?s, faxen, emails en digitale snelweg bestaan ze het om te zeggen dat je maar de trein naar Arnhem moet pakken als je je ongezonde nieuwsgierigheid wilt bevredigen. En als je dan zegt: ?Maar u bent voorlichter! Het is uw werk om mij voor te lichten! Daar wordt u voor betaald! Van mijn belastinggeld!? ? dan gooien ze de hoorn erop.
Maar goed. Het is me toch gelukt. De aandelen ARN berusten bij vier overkoepelende instanties genaamd MARN (Milieu Afval Regio Nijmegen), ISV (Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Veluwe), IOP (Intergemeentelijk Orgaan Rivierenland) en een instantie genaamd ?De Vallei?. Samen vertegenwoordigen deze lichamen de gemeenten Nijmegen, Beuningen, Wychen, Druten, West Maas en Waal, Millingen aan den Rijn, Groesbeek, Hemmen, Ubbergen, Putte, Ermelo, Ede, Wageningen, Tiel, en nog diverse andere gemeenten die ik nog niet heb kunnen achterhalen. Er rest mij nu niets anders dan al die gemeenten ??n voor ??n af te bellen, en inzage in dat rapport te vragen met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur. Dat gaat de nodige tijd vergen, want zelfs de schriftelijk ontvangstbevestiging van je verzoek, daarvoor hebben onze bureaucraten al vele maanden nodig. Ik hou u op de hoogte.